Việc nhờ người khác đứng tên mua bất động sản khá phổ biến, thường xảy ra trong hai trường hợp chính:
- Người nước ngoài không đủ điều kiện mua nhà theo pháp luật Việt Nam, nhờ người Việt đứng tên hộ.
- Người ở nước ngoài nhờ người thân (cha, mẹ, anh, chị, em…) đứng tên mua giúp.
Dù xuất phát từ sự tin tưởng, mối quan hệ thân thiết, các tranh chấp vẫn có thể nảy sinh khi lòng tin bị phá vỡ. Người được nhờ đứng tên có thể từ chối trả lại tài sản, bán tài sản cho bên thứ ba hoặc cố tình chiếm đoạt. Khi đó, người nhờ đứng tên đối mặt nguy cơ mất trắng hoặc thiệt hại lớn về tài sản.
Mục lục bài viết
1. Người nhờ đứng tên cần làm gì để bảo vệ quyền lợi?
Khi tranh chấp xảy ra, tòa án sẽ yêu cầu người nhờ đứng tên chứng minh hai yếu tố:
- Có thỏa thuận về việc nhờ đứng tên hay không?
- Có bằng chứng về việc chuyển tiền để mua tài sản hay không?
Để bảo vệ mình, người nhờ đứng tên cần lưu ý:
a. Thỏa thuận nhờ đứng tên
Do sự thân thiết, nhiều người không lập thỏa thuận bằng văn bản, dẫn đến khó khăn khi tranh chấp. Thiếu chứng cứ về thỏa thuận có thể khiến người nhờ đứng tên mất quyền đòi lại tài sản hoặc chỉ nhận lại số tiền ban đầu, trong khi giá trị tài sản đã tăng đáng kể. Vì vậy:
- Lập thỏa thuận bằng văn bản, có chữ ký của các bên.
- Nếu không thể ký trực tiếp, lưu giữ bằng chứng trao đổi qua email, tin nhắn hoặc các hình thức khác để chứng minh thỏa thuận nhờ đứng tên.
b. Chứng từ chuyển tiền
Đây là bằng chứng cốt lõi. Người nhờ đứng tên cần:
- Chuyển khoản trực tiếp từ tài khoản của mình sang tài khoản người được nhờ.
- Nếu giao tiền mặt, phải có biên nhận rõ ràng.
- Tuyệt đối tránh chuyển tiền qua tài khoản bên thứ ba không liên quan đến giao dịch.
2. Tòa án giải quyết tranh chấp như thế nào?
Hiện nay, pháp luật Việt Nam chưa có quy định cụ thể về việc nhờ đứng tên mua bất động sản. Tuy nhiên, Án lệ số 02/2016 là cơ sở pháp lý quan trọng để tòa án xử lý các tranh chấp này. Theo đó:
- Người được nhờ đứng tên phải trả lại số tiền mà người nhờ đã chi để mua tài sản.
- Nếu giá trị tài sản tăng, tòa án xem xét công sức bảo quản, tôn tạo của người đứng tên hộ. Nếu không xác định được công sức cụ thể, giá trị tăng thêm sẽ được chia đều: mỗi bên nhận 50% giá trị tăng thêm của tài sản.
Điều này đồng nghĩa, dù người nhờ đứng tên có thể đòi lại tài sản hoặc giá trị tương ứng, họ vẫn phải chia sẻ một phần giá trị tăng thêm (thường đáng kể) cho người đứng tên hộ.
Để tránh rủi ro khi nhờ đứng tên mua bất động sản, người nhờ cần chuẩn bị kỹ lưỡng: lập thỏa thuận rõ ràng và giữ chứng từ chuyển tiền. Khi tranh chấp xảy ra, án lệ hiện hành đảm bảo quyền lợi cơ bản cho người nhờ đứng tên, nhưng việc chia sẻ giá trị tăng thêm có thể gây thiệt hại không nhỏ. Vì vậy, sự cẩn trọng từ đầu là cách tốt nhất để bảo vệ tài sản của mình.
3. Khuyến nghị
Để giảm thiểu rủi ro trong các thỏa thuận ủy thác danh nghĩa khi mua bất động sản, người ủy thác nên chuẩn bị kỹ lưỡng bằng cách thiết lập một thỏa thuận rõ ràng và giữ lại bằng chứng về việc chuyển giao vốn. Khi xảy ra tranh chấp, tiền lệ tư pháp hiện tại đảm bảo các quyền cơ bản cho người ủy thác, nhưng việc chia sẻ giá trị tăng thêm có thể dẫn đến tổn thất đáng kể. Do đó, việc thận trọng ngay từ đầu là cách tốt nhất để bảo vệ tài sản của mình.
Ghi chú:
Bài viết này chỉ dành để tham khảo và không được xem là bản tư vấn pháp lý của HTH & Partners. Nội dung bài viết thể hiện ý kiến riêng của HTH & Partners, nội dung này có thể thay đổi mà không cần thông báo trước.
Các quy định pháp luật được viện dẫn trong bài viết có hiệu lực tại thời điểm công bố bài viết, nhưng có thể đã hết hiệu lực hoặc thay đổi khi bạn đọc. Vì vậy, chúng tôi khuyến nghị bạn tham khảo ý kiến chuyên gia pháp lý trước khi áp dụng.
